Ustawa Prawo Autorskie chroni prawa twórcy do utworu. Nie oznacza to jednak, że dzieło będzie zastrzeżone wyłącznie dla autora. Utwory mogą być bowiem wykorzystywane w ramach tak zwanego użytku dozwolonego: osobistego lub publicznego. Jedną z form dozwolonego użytku publicznego jest z kolei użytek edukacyjny. Czym jest i jakich sytuacji dotyczy? Kto może z niego korzystać?
Dozwolony użytek – na czym polega?
Ustawa Prawo Autorskie służy ochronie praw twórcy, które przysługują mu względem danego utworu. Nie oznacza to jednak, że dzieło to niedostępne jest dla potencjalnych odbiorców. Utwory mogą być bowiem wykorzystywane w ramach tak zwanego dozwolonego użytku. Co to oznacza?
Dozwolony użytek jest zakresem swobód korzystania z utworu chronionego prawami autorskimi, bez konieczności uzyskania zgody autora, wydawcy bądź producenta dzieła, (który nabył autorskie prawa majątkowe).
Rozróżniamy dwie formy dozwolonego użytku: pierwszą z nich jest dozwolony użytek osobisty, czyli wykorzystywanie utworu na własny użytek osobisty – na przykład czytanie książki – wiele nowych, interesujących pozycji czytelniczych znajdziesz w Pedagogicznej Księgarni Internetowej Impuls. Drugą formą użytku dozwolonego jest użytek publiczny, a w ramach niego – dozwolony użytek edukacyjny. Jakich sytuacji dotyczy? Kto może z niego korzystać?
Dozwolony użytek edukacyjny – czym jest i kogo dotyczy?
Zgodnie z art. 27 ustawy Prawo autorskie: instytucje naukowe i oświatowe mogą, w celach dydaktycznych lub prowadzenia własnych badań, korzystać z rozpowszechnionych utworów w oryginale i w tłumaczeniu oraz sporządzać w tym celu egzemplarze fragmentów rozpowszechnionego utworu. W rozumieniu ustawy Prawo oświatowe, do instytucji oświatowych zalicza się m. in.: przedszkola, szkoły podstawowe, szkoły ponadpodstawowe, ogniska artystyczne, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, a także biblioteki oraz wydawnictwa pedagogiczne.
Sytuacje, w których instytucje korzystają z dozwolonego użytku edukacyjnego
Poniżej kilka przykładów korzystania z dozwolonego użytku edukacyjnego:
- odtwarzanie utworów muzycznych w ramach organizowanych przez szkołę zajęć tanecznych,
- wykonywanie utworów muzycznych w ramach prób chóru czy orkiestry szkolnej,
- wystawianie sztuki teatralnej w ramach organizowanego przez szkołę, kółka teatralnego.
Nauczyciele mogą ponadto legalnie kopiować i nagrywać fragmenty utworów (filmów, książek), z zastrzeżeniem jednak, że utwór udostępniany jest wyłącznie ograniczonej i identyfikowanej grupie uczniów lub studentów, będących uczestnikami zajęć.
